Í gærmorgun hófst 27. aðalfundur Landssambands smábátaeigenda.  Yfir eitt hundrað fulltrúar og gestir voru við setningu fundarins.  Arthur Bogason, formaður flutti eftirfarandi ræðu við setninguna:

„Ágætu fundarmenn, hæstvirtur
sjávarútvegsráðherra og aðrir góðir gestir.

Óaðskiljanlegir þættir þess að yrkja hafið við Íslandsstrendur
er að glíma við úfinn sjó, myrkur, hamsleysi vetrarveðra og svo ekki sé minnst
á endalausa duttlunga náttúrunnar í hafinu.

Engu að síður heillar hafið og dregur að. Oft
gefur erfiðið góðar tekjur og það er yndi að sjá á milli stríða fegurðina í
kyrrum haffleti hvert sem augað eygir.

Eitt af því sem heillar hvað mest við hafið, þá
miklu skepnu, er dulúð þess; Flest af því sem það geymir er hulið sjónum okkar
og þrátt fyrir alla tækni nútímans er færra vitað um hið gríðarlega flókna
kerfi lífs, strauma og samspil hafrýmisins við þurrlendi og himinhvolf en um
efnasamsetningu halastjarna sem geysast fram hjá jörðinni á ofsahraða á
áratugafresti.

Talið er að einungis fiskitegundirnar telji um
32 þúsund í höfum og ferskvatni og í heildina er talið að hátt í tvær milljónir
lífvera af öllum gerðum búi í heimshöfunum. Það verður að teljast eðlilegt að
langt sé í land með fullkominn skilning á öllum þessum ósköpum.

Á síðasta ári gaf Michael Brooks, doktor í
skammtaeðlisfræði, út ágæta bók sem heitir „13 Things that don’t Make Sense” eða
„13 atriði sem ganga ekki upp”.  Í henni
rekur hann á mannamáli hvernig grundvöllur vísindanna sem viðurkennd hafa verið
um talsverðan tíma, skekst nú og hristist. 
Þannig greinir hann frá því, að hornsteinar vísindanna, bæði sjálf
afstæðiskenningin og lögmál Newtons standast að öllum líkindum ekki. Sé það
rétt er grundvöllur nútímavísinda í raun hruninn og vísindabylting framundan.

Hví er ég að rekja þetta? Jú þetta kemur okkur
svo sannarlega við. Vísindamenn sitja semsé uppi með þetta sem ég hef hér
rakið. Svona til að bæta gráu ofan á svart, þá geta vísindamenn aðeins gert
grein fyrir 4% af því efni sem til er í alheiminum.

En við Íslendingar erum heppnir. Hér háttar
málum nefnilega þannig til, að hér er stunduð vísindagrein sem er hafin yfir
allan vafa og þarfnast engra frekari athugana við. Þetta er vitaskuld
fiskifræðin. Árum og áratugum saman haggast þar ekkert. Reynsla þeirra sem
starfa á vettvangi skiptir þar engu.

Þetta er ekki lítið lán, sérstaklega þegar það
er haft í huga að stór hluti gjaldeyristekna þjóðarbúsins kemur úr hafinu og
ákvarðast að stórum hluta af „vísindalegum” tillögum.

Til fjölda ára hefur LS gagnrýnt harðlega þessa
vísindaráðgjöf og ekki síður aðferðafræðina að baki ráðgjöfinni. Við erum ekki
einir. Þeim fjölgar sífellt röddunum sem tala á sama veg.

En höfum við haft einhvern árangur?

Nei. Og ef eitthvað er hefur þokast afturábak. Í
flóruna bættist svokölluð aflaregla sem er eins fjarri því að geta talist
líffræðileg fiskveiðistjórnun og hugsast getur. Með slíkri aðferðafræði er líka
endanlega fjarlægður sá möguleiki að taka tillit til annarra sjónarmiða –
þ.e.a.s. þeirra sem mestum tíma verja á hafinu.

Illu heilli og ofaní kaupið hafa stjórnvöld
nánast að fullu og öllu látið undan þessu. Reikniaðferðunum, aðferðafræðinni við
stofnmælingarnar og aflareglunni í þorski. Og fram skal sækja: boðað hefur verið
að aflareglu skuli setja á aðrar tegundir og enginn vafi er í mínum huga að það
mun ganga eftir.

Í bókinni sem ég vitnaði hér til rekur
höfundurinn annað, ekki síður athyglisvert og svosem löngu vitað: þeir sem
valda vísindabyltingum eiga alltaf við sama vandan að stríða: Hann er sá í sem
stystu máli, að ríkjandi kenningar verða að kerfum sem vísindamenn gefa ekki
eftir fyrr en í fulla hnefana. Þeir sem valda byltingunum eru afgreiddir með
hefðbundnum hætti sem við könnumst ágætlega við.

Það er sláandi að Michael Brooks er hvergi að
fjalla um fiskveiðar, fiskveiðistjórnun og hvað þá Ísland. Það mætti hins vegar
halda, að hann sé þaulkunnugur framvindu þessara mála hérlendis og sé að skrifa
um þau undir dulnefnum.

Hvenær rennur sá dagur, að upp rís öflugur
stjórnmálamaður á Íslandi og býður þessu byrginn? Hvenær á þessari endalausu
undanlátssemi að linna þegar varla finnst sá fiskimaður á Íslandi sem tekur þar
undir?

Við þurfum að leggja okkar af mörkum. Við eigum
að mótmæla fullum hálsi aflareglubrölti Hafrannsóknastofnunarinnar.

Við eigum að halda áfram að mótmæla fullum hálsi
ráðgjöf stofnunarinnar, eins og við höfum gert. Hvernig getur ráðgjöf verið með
einhverju viti, þegar hún er látlaust í algeru ósamræmi við reynslu
veiðimannanna dögum, vikum og árum saman?

Bara þetta tvennt hefur þær afleiðingar að
smásmuguhátturinn verður alger og veldur því meðal annars að krafa
Landssambandsins um að sá afli sem fer í strandveiðarnar séu hafðar utan sviga
og reiknaðar eftirá, en ekki dregnar af mönnum fyrirfram, á mjög erfitt
uppdráttar.

Að því leytinu til er þetta heppilegt tæki
þeirra sem vilja koma af stað misklíð í okkar röðum. Etja mönnum saman. Og illu
heilli þá hefur þetta tekist að einhverju leyti.

Þjóðfélagið okkar logar enn í illdeilum,
tortryggni, ásökunum og þeirri leiðu áráttu að vera í manninum en ekki
boltanum. Félagið okkar þarf síst af öllu á þessu að halda.

Einu stundirnar í sögu þessa félags þegar á
okkur hefur hallað er þegar glufur hafa myndast í þá samstöðu sem við annars
höfum borið gæfu til að sýna.

Það hefur verið á tímum óvissu sem slíkt hefur
komið fyrir og því miður hefur óvissan sjaldan verið meiri. Þannig að um
algerlega rökrétt samhengi er að ræða. Hið svokallaða stóra frumvarp sem er, ef
það verður samþykkt af Alþingi, ný heildarlög um fiskveiðistjórnun.

Margir ykkar hér inni muna eflaust eftir því að
áður en aðalfundi Landssambandsins lauk fyrir tveimur árum, yfirgaf ég fundinn
áður en honum var lokið. Ástæðan var sú að kallaður hafði verið saman fundur í „sáttanefndinni” og fundarmönnum þótti það meira en sjálfsagt að ég færi til
þess fundar. Hvers vegna? Jú, það var vegna þess að LS vildi leggja sitt af
mörkum til að sátt gæti náðst um sjávarútveginn. Við vorum ekki í sýndarleik –
okkur var fúlasta alvara. Og okkur er það ennþá.

Stóra frumvarpið mun ekki leiða til sátta,
hvorki innan eða utan sjávarútvegsins. Í því eru breytingar sem munu koma
fjölmörgum smábátaútgerðum í mikinn vanda og jafnvel gera útaf við einhverjar
þeirra.   

Ég trúi því ekki að óreyndu að slíkt verði látið
fara í gegnum löggjafarsamkomu þjóðarinnar.

Stjórn LS ályktaði um þetta frumvarp á fundi
sínum í júlí sl. Þar var um að ræða að ég held stystu ályktun sem stjórnin
hefur nokkru sinni látið frá sér fara á þeim 112 fundum sem hún hefur haldið
frá stofnun. Stjórnin hafnaði einfaldlega frumvarpinu, en bauðst sem fyrr til að
vinna að sátt í samstarfi við stjórnvöld. Og fyrst hæstvirtur sjávarútvegsráðherra
er hér staddur beini ég orðum mínum til hans: „þáðu þetta boð. Ég fullyrði að
það er ósk allra þeirra sér hér sitja. Að óvissunni linni sem hangið hefur yfir
og mun að óbreyttu gera áfram.

Ég hef hér tæpt á tveimur þeim atriðum sem ég
tel gnæfa yfir hvað varðar mikilvægi. Fyrir þessum fundi liggja vitaskuld
tillögur um fjölmörg önnur mál en ég treysti því að um þessi atriði verði
ályktað einum rómi.

Ágætu fundarmenn: Ef við ætlumst til að á okkur
sé hlustað og tekið mark á því sem við segjum, er lykilatriði að við hlustum á
hvorn annan og virðum ólíkar skoðanir þess sem kann að sitja í næsta sæti.  Í fjölmennu félagi eins og LS sannarlega er
verða að rúmast hin ýmsu sjónarmið.

Við sjáum allt í kring afleiðingar sundrungar. Látum
það vera víti til varnaðar. Tökum höndum saman og berjumst af einlægni fyrir
öflugri smábátaútgerð.

Ég segi 27. aðalfund LS settan.