Í undirbúinni utandagskrárumræðu á Alþingi sl. föstudag
var rætt um öryggismál sjómanna. Málshefjandi var Ásbjörn Óttarsson og ræddi um
þá hættu sem skapast hefur á hafinu þar sem öryggismálum sjómanna er ábótavant. Skert fjármagn til Landhelgisgæslunnar
leiðir til þess að ekki er hægt að halda úti tvöfaldri áhöfn á þyrlunum þannig
að öryggisþjónustu við sjómenn sé sinnt með sómasamlegum hætti.
Í ræðu dóms- og mannréttindamálaráðherra, Rögnu Árnadóttur,
kom fram að hún er ekki bjartsýn á að breyting verði þarna á, þar sem ekki sé
til fjármagn til að kosta þjónustuna. Ráðherrann tók þó fram að reynt yrði áfram
að leita allra leiða svo ásættanleg lausn fyndist. Margir þingmenn tóku þátt í
umræðunni og lýstu áhyggjum sínum af því alvarlega ástandi sem upp er komið. M.a. vildi varaformaður fjárlaganefndar,
Björn Valur Gíslason, að leitað yrði eftir samvinnu við aðrar þjóðir um rekstur
þyrlu, varðskips og annarra öryggistækja.
Ályktun LS
Við þessa umræðu spurði ég við sjálfan mig: Er ástandið
virkilega svona slæmt? Svarið kom
um hæl – það er staðreynd. Hvað er þá til ráða? Ekki er hægt að bjóða sjómönnum
upp á að starfa við þessar aðstæður.
Í vangaveltum mínum minntist ég fundar í stjórn Landssambands smábátaeigenda
(LS) fyrir 7 árum, 10. júlí 2003, þar sem rætt var um öryggismál sjómanna. Á þeim
tíma var í umræðunni að efla þyrfti skipakost Landhelgisgæslunnar með smíði nýs
varðskips. Samtímis var einnig töluverð óvissa um samstarf Gæslunnar og
varnarliðsins um leit og björgun á hafinu. Miklar umræður urðu meðal stjórnarmanna
um hvort öryggismálum sjómanna yrðu betur komið með smíði nýs varðskips eða á
annan hátt.
Niðurstaða stjórnarfundarins varð þessi: „Stjórn LS beinir því til stjórnvalda að
fresta öllum ákvörðunum um smíði varðskips, en einbeita sér þess í stað að því
að efla þyrlukost Landhelgisgæslunnar með kaupum á nýrri þyrlu. Í ljósi þeirrar
óvissu sem nú ríkir í samstarfi Landhelgisgæslunnar og varnarliðsins ber að hraða
þessari vinnu eins mikið og kostur er.“
Smíði hafin á nýju varðskipi
Stjórnvöld urðu ekki við þessari samþykkt LS. Ákvörðun var tekin um smíði á nýju varðskipi
sem nú bíður nánast fullbúið í Chile. Væntanlega hefði það aldrei orðið ef menn
hefðu séð það fyrir að varnarliðið mundi hverfa héðan af landinu með nánast engum
fyrirvara árið 2006.
Það er hins vegar staðreynd að við erum í mjög erfiðum málum
um þessar mundir. Efnahagshrunið hefur leitt yfir okkur aðstæður sem engan óraði
fyrir. Í þeim vanda sem hér blasir við sé ég ekki margar leiðir til lausnar. Sú
sem mér hugnast best er að dómsmálaráðherra hefji nú þegar viðræður við nágranna
okkar um samstarf. Hvort hugsanlegt væri að einhver þeirra eða allar gætu ásamt
Íslendingum komið að rekstri þyrlna við Norður-Atlantshaf. Ljóst er að nokkrar þjóðir
hefðu þar beina hagsmuni, eins og Færeyingar, Norðmenn, Danir og Grænlendingar.
Í framtíðinni gæti þetta samstarf ef af yrði jafnvel leitt af sér stofnun
sameiginlegrar björgunarmiðstöðvar við N-Atlantshaf með aðsetur hér á
landi.
Varðskipið selt?
Önnur leið sem einnig er vert að íhuga er að afla fjár með
sölu á nýbyggðu varðskipi. Mín skoðun er sú að það megi bíða ef það yrði til að
koma þyrlumálunum í lag.
Ég vil hvetja Rögnu Árnadóttur dómsmálaráðherra að kanna þessa
möguleika, auk þess að beita sér að
alefli í að finna lausn á því brýna hagsmunamáli sjómanna og allrar þjóðarinnar
að hér sé rekin öflug þyrlubjörgunarþjónusta.“
Höfundur er framkvæmdastjóri
Landssambands smábátaeigenda.
,
,
,
